دفتر ازدواج وطلاق شرعی آنلاین

حق انتخاب همسر

حقوق خانواده از هنگام ازدواج آغاز می شود وقبل از ازدواج، سخن گفتن از حقوق خانواده بی معنا و بی مورد است. اولین حق از حقوق خانواده، حق انتخاب زوجین است. یعنی هریک از طرفین ازدواج، چه زن وچه مرد، حق دارد با طیب خاطر وآزادی کامل همسر آینده خود را انتخاب کند. انتخاب همسر به عنوان یک قرارداد، تعهد، پیمان و میثاق زندگی باید ناشی از اراده آزاد طرفین باشد تا مشمول دستور قرآن کریم: ( اوفوا بالعقود یا اوفوا بالعهود) گردد واز اعتبار واستحکام لازم برخورداد شود.

هر انسانی در انتخاب همسر خود آزاد است ومی تواند هر کسی را که دوست دارد ومطمین است که درکنار او خوشبخت می شود، انتخاب کند. بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر که محصول عقل وتجربه بشری است، همه انسان ها از لحاظ حقوقی برابر اند ودر نتیجه در امر ازدواج وتشکیل خانواده هم برابر اند وهر انسانی کفو انسان دیگر است. در مواد اول ودوم اعلامیه مزبور آمده:

ماده 1- همه افراد بشر آزاد و با حيثيت و حقوق يكسان زاييده می شوند و دارای موهبت خرد و وجدان مي باشند و با يكديگر با روحيه برادري رفتار كنند.

ماده 2- هركس مي تواند از كليه آزادي ها كه در اعلاميه حاضر به آن تصريح شده بي هيچگونه برتري من جمله برتري از نظر نژاد و رنگ و جنس و زبان و دين يا هر عقيده ديگر و از نظر زاد و بوم يا موقعيت اجتماعي و از نظر توانگري يا نسب يا هر وضع ديگر بهره مند گردد . و نيز هيچ امتيازي بر اساس نظام سياسي يا قانوني يا بين المللي مربوط به كشور يا سرزميني كه شخص از تبعه آن محسوب است وجود نخواهد داشت؛ خواه سرزمين مزبور مستقل باشد يا زير سرپرستي؛ خواه فاقد خود مختاري باشد يا سرزميني كه حاكميت آن به شرطي از شروط محدود شده باشند .

 در ماده 16همان اعلامیه نوشته شده است:

ماده 16- الف) زن و مرد وقتي به سن ازدواج برسند مي توانند بدون هيچ قيد نژادي و ملي و ديني ازدواج كنند و خانواده بنياد گذارند. آنان به هنگام زناشويي و در اثناء و هنگام انحلال ازدواج داراي حقوق متساوي مي باشند.

ب) عقد ازدواج جز با رضاي آزادانه همسران آينده قانوني نيست .

ج) خانواده عنصر طبيعي و اساسي اجتماع است و بايد از پشتيباني جامعه برخوردار باشد .

چنان که در اعلامیه جهانی حقوق بشر مقرر شده است، از دواج مطلقا آزاد است وتنها همسران آینده حق دارند شریک زندگی خود را انتخاب کنند ونیز حق دارند که با هر فردی که خودش می خواهد ازدواج کند. بنا براین، رنگ، نژاد، ملیت، دین، مذهب وهیچ امر دیگری نمی تواند مانع ازدواج گردد.

آنچه که در اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده ازدیدگاه اسلام هم قابل تایید استِ؛ چراکه أولا، ازدیدگاه مکتب تشیع، عقل از منابع احکام شریعت است. چنان که گفته اند: کلما حکم به العقل حکم به الشرع. هرچه را که عقل فرمان دهد، فرمان شارع نیز است. ثانیا، دین مقدس اسلام هم انسا ها را دارای حقوق برابر می داند. چنان که رسول خدا در خطبه معروف در سرزمین منا فرمود: الناس فی الإسلام سواء... لافضل عربی علی عجمی و لاعجمی علی عربی إلا بتقوی الله. اگر انسان دارای حقوق برابر است، نژاد، رنگ، زبان، ملیت، تابعیت، محل تولد، دین، مذهب ومانند این ها نمی تواند مانع از ازدواج  شود. ازاین رو، باید توجه داشت که از نظر اسلام ازدواج مطلقا آزاد است وتنها محدودیتی درباره ازدواج با کفار قریش وجود داشته که در زمان فعلی منتفی به انتفای موضوع است. قرآن کریم درآیت 221 سوره بقره فرموده است: وَلَا تَنكِحُواْ ٱلْمُشْرِكَٰتِ حَتَّىٰ يُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍۢ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنكِحُواْ ٱلْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُواْ ۚ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍۢ وَلَوْ أَعْجَبَكُم. زنان مشركه را تا ايمان نياورده‏اند به زنى مگيريد و كنيز مؤمنه بهتر از آزادزن مشركه است، هر چند شما را از او خوش آيد. و به مردان مشرك تا ايمان نياورده‏اند زن مؤمنه مدهيد. و بنده مؤمن بهتر از مشرك است، هر چند شما را از او خوش آيد.

دراین آیت شریف از ازدواج با زنان ومردان مشرک، یعنی مشرکان قریش نهی شده است، نه هرکسی که گمان کنیم مشرک است. این محدودیت ازدواج به خاطر مقابله به مثل بوده که مسلمانان در مقابل کفار قریش باید اعمال می کردند. وَلَكُمْ فِى ٱلْقِصَاصِ حَيَوٰةٌ يَٰٓأُوْلِى ٱلْأَلْبَٰبِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. یا: فَمَنِ ٱعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَٱعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا ٱعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ. پس هر كس بر شما تعدى كند. به همان اندازه تعدى‏اش بر او تعدى كنيد.

ازآنجا که کفار قریش با مسلمانان ازدواج نمی کردند، قرآن هم دستور رفتار متقابل را صادر نموده به مسلمانان حق داده که شما هم با مشرکان قریش ازدواج نکنید. علی هذا در زمان حال، این حکم منتفی است، چراکه کفار قریش وجود ندارند. شاهد براین مدعا که ازدواج با پیروان سایر ادیان حلال ومشروع است، آیت پنجم از سوره مایده می باشد: الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ طَعامُ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَ طَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنينَ غَيْرَ مُسافِحينَ وَ لا مُتَّخِذي أَخْدانٍ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرين‏.

امروز چيزهاى پاكيزه بر شما حلال شده است. طعام اهل كتاب ( منظور گوشت وذبیحه اهل کتاب است) بر شما حلال است و طعام شما نيز بر آن ها حلال است. و نيز زنان پارساى مؤمنه و زنان پارساى اهل كتاب، هر گاه مهرشان را بپردازيد، به طور زناشويى نه زناكارى و دوست‏گيرى، بر شما حلالند. و هر كس كه به اسلام كافر شود عملش ناچيز شود و در آخرت از زيانكاران خواهد بود.

چنان که ملاحظه می کنید ازدواج با کفار اهل کتاب مانند یهودی، مسیحی، زرتشتی و... جایز  دانسته شده ودر قرآن کریم هیچ منعی درباره ازدواج با پیروان ادیان ومذاهب دیگر نرسیده است. مضافا آن که در آیات 23 و 24 از سوره نساء که ازدواج با 14 نوع از زنان را ممنوع کرده است، هیچ نامی از ممنوعیت ازدواج با پیروان سایر ادیان ومذاهب نبرده است: حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَٰتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَٰتُكُمْ وَعَمَّٰتُكُمْ وَخَٰلَٰتُكُمْ وَبَنَاتُ ٱلْأَخِ وَبَنَاتُ ٱلْأُخْتِ وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِىٓ أَرْضَعْنَكُمْ و..... ازدواج با این زنان ممنوع است واما : وَ أُحِلَّ لَكُمْ ما وَراءَ ذلِكُ... زنانی که خارج ازاین لیست قراردارند بر شما حلال اند.

علی هذا نتیجه سخن این است که هرکسی چه زن وچه مرد حق دارد همسر خود را انتخاب کند واو دراین مورد کاملا آزاد است وهیچ امری نمی تواند مانع از ازدواج انسان با انسان دیگر شود. بنابراین هرنوع اجبار واکراه در امر ازدواج هم از لحاظ قانونی وهم از لحاظ شرعی نادرست ونا مشروع است.